Pluktuin
Lavas
Lavas
Lekker snoepen uit je tuin
Bijwerkingen van deze cursus
Als je deze cursus met plezier hebt afgerond, zullen je huis en tuin naar kruiden ruiken en weet je welke planten eetbaar zijn en wat je ervan kunt maken.
Let op: alle informatie die hier staat heb ik in de loop der tijd geleerd. Of sommige dingen op wetenschap berusten weet ik niet. Overleg áltijd met een arts als je kruiden medicinaal wilt gebruiken of als je een aandoening hebt aan bijvoorbeeld organen. Sommige kruiden kunnen een werking hebben die niet wenselijk is.
Lavas of Maggiplant
Wij zijn dol op lavas, zelfs mijn vriend die niet van het bekende zoute seasoning sausje van Maggi houdt. Want daar lijkt de smaak wel erg op. Lavas wordt ook vaak ‘Maggiplant’ genoemd.
Als je minder zout wilt gebruiken, probeer dan eens lavas als ‘zout vervanger’. Net als zout versterkt het de smaak van eten en drinken. Van lavas hoef je overigens maar weinig te gebruiken, de smaak is behoorlijk sterk. .
In volle grond gekweekt kan de plant 2 meter hoog worden, maar lavas is zó lekker en bij zoveel te gebruiken, dat de plant waarschijnlijk die lengte niet bereikt.
Levisticum officinalis
Punten om op te letten
- Bij zwangerschap niet gebruiken.
- Bij nieraandoeningen niet gebruiken.
- Eetbaar: blad, steel, bloem, zaad, wortel.
- Kan gedroogd en ingevroren worden.
Lavas kun je rauw en gekookt eten en mag tijdens het koken al in de pan. In tegenstelling tot veel andere verse kruiden, geeft het zelfs méér smaak als het wordt meegekookt.
De zaden oogst je wanneer ze rijp zijn, maar ja, hoe weet je dat? Kijk (de eerste keer) gewoon naar de natuur. Laat de plant zelf zaadjes vallen dan is het tijd om te oogsten. De zaden moeten goed droog zijn als je oogst. Wil je al het zaad, dan moet je een paar keer langs elk scherm. Als je niet alles nodig hebt, kun je een katoenen zak om een scherm doen en de steel op de kop hangen. De rijpe zaden kun je er dan zo, met wat hulp, afschudden. De zaden gebruik je net als de blaadjes, bijvoorbeeld om je soep en stoofpotjes te kruiden. Ook kan het door je brooddeeg en er zijn zelfs mensen die het in hun toetje gebruiken of bij hun limonade! Omdat de steel hol is kun je het als rietje gebruiken.
Mocht je in de winter helemaal zonder zitten, dan kun je altijd nog een wortel opgraven 🙂
Zo kun je het ook gebruiken
Als je keelpijn hebt is een kopje thee van een takje Lavas heel lekker omdat het zou helpen bacteriën te bestrijden en slijm op te lossen. Lavasthee werd vroeger gebruikt om wonden schoon maken. Verder zou het eetlust-opwekkend zijn en kunnen helpen bij reumatische pijn.
Waar zet je de 'Levisticum officinalis'
Lavas is een vaste plant en komt ieder jaar vanzelf weer terug op dezelfde plek. Handig he?
De plant houdt van een beetje schaduw tot zon en heeft het liefst voedzame grond, maar doet het eigenlijk op elke grond wel. Geef bij droogte wel water en als je af en toe organische mest geeft krijg je een gezonde plant.
Zet de plant een beetje achteraan want hij kan zo’n 2 meter hoog worden en geeft dus veel schaduw. Of je gebruikt die halfschaduw juist voor planten die daar wel van houden.
Je kunt dit kruid ook in een pot kweken. Die moet dan wel minstens ca. 30 cm doorsnede hebben.
Recept
Lavas is lekker bij van alles: aardappelen, soep, stoofpot, ei, tomaten in sausjes en dipjes, in pastasaus, door de rijst en granen, bij bonen en linzen. Je kunt er ook pesto mee maken en met een laagje olie erop invriezen. Vervang de pijnboompitten door zonnebloempitten en het is meteen een stuk duurzamer gemaakt en net zo lekker.
Aardappel lavas soep
Een klassiek gerecht. super eenvoudig om te maken en bijzonder lekker.
Ingrediënten voor 2 personen
* 1 grote ui
* Scheutje (olijf)olie
* Ca. een halve kilo aardappelen
* 1 of meer knoflooktenen
* 1 kleine courgette
* ca. 250ml water
* 250 ml (plantaardige) melk
* 4 steeltjes verse lavas
* Vers gemalen zwarte peper
* Eventueel zout naar smaak
* 2 plakjes oud brood
1. Snijd de ui in blokjes en laat die zacht worden in de olie op vrij zachte temperatuur.
2. Intussen schil je de aardappelen en snijd ze in blokjes. Bak ze even mee met de uien.
3. Intussen snijd je de courgette in blokjes, dat leg je even op de aardappelen. Dan hak je de knoflook klein, roerbak het met de courgette door de aardappelen waarna je de temperatuur hoger zet en het water langzaam toevoegt. Als dat kookt, voeg je de melk toe. De aardappelen moeten net onder het vocht staan. Het vocht mag niet meer koken. Laat het zachtjes sudderen tot de aardappelen gaar zijn.
4. Hak de lavas grof en doe het grootste deel in de pan, bewaar wat voor garnering.
5. Vlak voor de aardappelen gaar zijn, besmeer je de oude boterhamen met olijfolie, peper en eventueel tijm. Giet een laagje olie in een koekenpan en bak de boterhammetjes goudgeel.
6. Haal een opscheplepel aardappelen uit de pan. Pureer de rest zo fijn als je wilt. Garneer met de grovere stukken aardappel, de overgebleven lavas en gebakken brood.
Eet smakelijk!
Tip:
* Ook heel geschikt om mee te nemen in een thermoskan bij een lange wandeling of naar een picknic.
* Bewaar een steeltje en laat kinderen het gebruiken als rietje om hun ‘soep mee op de drinken’.
Lavas per seizoen
Lente
Als het eind van de winter zacht is, komen begin maart de eerste blaadjes van lavas al boven de grond. Echt prachtig om te zien, zo’n ‘mini-palmpje’. Na een maand kunt je de eerst takken eraf snijden. Snijd altijd met een schoon mes. Als je een tak zo’n 10 cm boven de grond afsnijdt, groeit de plant gewoon weer uit. Handig he?
Zaaien of plant
Je kunt lavas zaaien, maar als je maar 1 plant wilt hebben kun je net zo gemakkelijk een plant kopen. Dat scheelt een boel werk. Van maart tot mei zet je de lavas plant in de grond.
In het voorjaar kun je ook een stek aan iemand vragen (via sociale media of marktplaats bijvoorbeeld). In het voorjaar kan de plant namelijk ‘gescheurd’ worden. Je schept dan de plant ruim uit de grond en scheurt de plant met wortelen met je hand door de helft. Als je met de hand te scheurt gaan er minder wortels stuk dan wanneer je een schep zou gebruiken.
Graaf een gat en maak de grond erom heen goed los zodat de wortels makkelijker door de grond kunnen groeien. Het best strooi je dan wat compost in het gat of moestuin-aarde, maar heb je dat niet is dat geen probleem. Giet dan water in het gat en zet de plant daarop. Gooi het gat weer vol (met moestuin aarde) en druk het zachtjes aan en giet er water op. Verwen de stekken/ plant als het niet regent 14 dagen met water, zodat de wortels de tijd krijgen om zich te herstellen.
Zomer
Als de plant te groot wordt, kun je hem in de zomer weer terug snoeien. Lavas groeit gewoon opnieuw uit. Jonge blaadjes hebben de meeste smaak en dat is beter als je het wilt drogen of invriezen.
Aan het eind van de lente, begin van de zomer bloeit de maggiplant met prachtige groen gele schermen. Deze bloemetjes kun je ook eten, maar bewaar een paar schermen voor de zaden.
Ongeveer in september houdt de plant op met bloeien en kun je de de laatste zaden oogsten.
Herfst
Tot in de herfst kun je lavas oogsten, maar er komt een tijd dat de plant afsterft. Tijd dus om de laatste blaadjes te drogen of in te vriezen.
De lavas in een pot heeft een beetje zorg nodig als het vriest. Leg een laagje stro op de pot en als het echt vriezen gaat, bescherm de pot dan met bijvoorbeeld noppenfolie.
Lavas is een winterharde plant. Je koopt de plant, zet hem in de grond waarna hij telkens in de herfst afsterft en in de winter onder de grond verdwijnt.
Als de takken dor zijn, kun je ze laten staan. Leuk als er sneeuw opvalt en er kunnen beestjes in schuilen. Je kunt de dorre takken ook afbreken en in stukjes knippen op de plek waar het kruid uit de grond komt. Daar kunnen ook beestjes schuilen en het geeft voedingsstoffen af aan de bodem.
Foto’s van de groei
Net uit de grond
Groei
